Bệnh đại tràng chức năng là gì, giải đáp thắc mắc về căn bệnh này

Trả lời:

Xin chào bác!

Về câu hỏi của bác, chúng tôi xin trả lời như sau:

Bệnh đại tràng chức năng thực chất là gì?

Bệnh viêm đại tràng được chia làm 2 nhóm chính:

• Nhóm 1: Niêm mạc đại tràng có dấu hiệu tổn thương thực thể, nguyên nhân là do sự tấn công của ký sinh trùng, nấm, vi khuẩn,…
• Nhóm 2: Niêm mạc đại tràng hoàn toàn bình thường, tuy nhiên người bệnh vẫn thường xuyên gặp phải các triệu chứng như là đau bụng, đi ngoài phân lỏng, táo bón xen kẽ hay chướng bụng, đầy hơi…

Những người bị viêm đại tràng thuộc nhóm 2 thì người ta gọi là bệnh đại tràng chức năng. Bệnh này có nhiều tên gọi khác như là hội chứng ruột kích thích, bệnh đại tràng co thắt hay rối loạn chức năng đại tràng.

Phân loại bệnh đại tràng chức năng

Bệnh đại tràng chức năng được chia 2 dạng: Bệnh đại tràng chức năng thứ phát và bệnh đại tràng chức năng nguyên phát.

Trong đó, nhóm có nguyên nhân gọi là bệnh đại tràng chức năng thứ phát và nhóm không có nguyên nhân gọi là bệnh đại tràng chức năng nguyên phát.

1. Bệnh đại tràng chức năng thứ phát

Nguyên nhân của bệnh đại tràng chức năng thứ phát là do những yếu tố bên ngoài gây ra. Các nguyên nhân có thể là: bệnh đường ruột ngoài đại tràng, nguyên nhân do thần kinh, do bệnh lý chuyển hóa, nội tiết, do thuốc men, do độc tố.

Biểu hiện của bệnh là những rối loạn chức năng đại tràng như đau bụng, đi lỏng, táo bón, đầy hơi. Nếu loại trừ được các nguyên nhân đó, hoạt động đại tràng sẽ trở lại bình thường.

• Bệnh đường ruột ngoài đại tràng: do ăn uống (ăn nhiều, uống quá nhiều nước hoặc uống quá ít nước, ăn không đủ chất, thiếu chất xơ, ăn nhiều gia vị, uống nhiều bia rượu…), do dạ dày (cắt dạ dày một phần hoặc toàn phần, dạ dày vô toan hoặc giảm toan trong viêm teo dạ dày, dạ dày tăng toan…), do bệnh gan mật (viêm gan ứ mật, mổ cắt túi mật), bệnh ở tụy (viêm tụy mãn, một số khối u tụy gây rối loạn tiết men tụy)…
• Bệnh đại tràng do thần kinh: phụ nữ có kinh bị đi lỏng vài ngày, người mắc bệnh ở tuyến tiền liệt, túi tinh, niệu đạo, nhiễm khuẩn tiết niệu, chấn thương cột sống, bệnh tâm thần kinh…
• Bệnh đại tràng chức năng do chuyển hóa nội tiết: do bệnh tuyến giáp, tiểu đường, tăng acid uric máu.
• Do thuốc: thuốc kháng sinh gây đi lỏng, các thuốc chống trầm cảm gây táo bón, nhiễm độc muối vàng, thủy ngân gây đi lỏng…

2. Bệnh đại tràng chức năng nguyên phát

Với trường hợp này thường không tìm thấy nguyên nhân gây bệnh cụ thể, chẩn đoán bệnh khi đã loại trừ các thương tổn thực thể ở đại tràng. Hiện nay người ta thường gọi là hội chứng ruột kích thích.

Các triệu chứng nghi ngờ bệnh lý rối loạn đại tràng chức năng

Các triệu chứng của bệnh rối loạn đại tràng chức năng thường không điển hình, dễ nhầm lẫn với những bệnh về đường tiêu hóa khác. Có 3 triệu chứng thường gặp nhất đó là đau bụng  tiêu chảy – táo bón.

Đau bụng: cơn đau hay xuất hiện sau khi ăn xong hoặc ăn đồtanh lạnh, đồ lạ. Vùng đau không có điểm cố định khi thì đau bên phải hạ sườn, khi thì đau bên trái, lúc lại đau dọc theo khung đại tràng. Cơn đau thường kèm theo cảm giác đầy hơi, chướng bụng.

Rối loạn đại tiện: người bị rối loạn đại tràng chức năng có thể đi ngoài phân lỏng từ 2 – 6 lần/ ngày, nhưng có khi lại bị táo bón, một tuần chỉ đi tiêu 2 – 3 lần. Đại tiện xong thì đỡ đau bụng nhưng lại buồn đi tiêu tiếp.

Các triệu chứng khác: Ngoài ra, người bị bệnh lâu ngày cơ thể sẽ dần suy nhược, tinh thần sa sút, rối loạn vị giác khiến ăn uống không ngon miệng, khó ngủ, mất ngủ, hay stress. Những bệnh nhân bị rối loạn đại tràng chức năng thường không thấy dấu hiệu phân nhầy máu.

***

Mặc dù các triệu chứng của bệnh được nêu như trên, nhưng không phải người nào bị đại tràng chức năng cũng gặp tất cả các biểu hiện này và chúng có thể thay đổi theo từng thời điểm khác nhau.

⇒ Như vậy, bác nên đi khám để biết được chính xác tình trạng của mình giúp điều trị kịp thời, không nên tự chữa bệnh dựa trên phán đoán của bản thân. Nếu kết quả nội soi cho thấy hình ảnh niêm mạc đại tràng lành lặn bình thường thì có thể bác đã bị bệnh đại tràng chức năng.

Bệnh này không nguy hiểm tính mạng, nhưng sẽ rất khó để chữa khỏi triệt để vì vẫn chưa có thuốc đặc trị, các yếu tố nguy cơ gây bệnh rất khó kiểm soát. Chính vì thếbệnh rất dễ tái phát, chỉ cần người bệnh căng thẳng đầu óc hay ăn uống thực phẩm kém vệ sinh là các triệu chứng có thể quay lại.

Hiện nay, việc điều trị bệnh chủ yếu nhằm mục đích làm thuyên giảm các triệu chứng tiêu chảy, đau bụng, táo bón, đầy hơi… bằng các loại thuốc ức chế cơ trơn, kháng sinh giảm đau, thuốc chống tiêu chảy,…Để cải thiện nhẹ tình trạng bệnh thì điều quan trọng là phải điều chỉnh lối sống, sinh hoạt để giảm bớt khó chịu cho đại tràng và phòng ngừa bệnh tái phát.

Lời khuyên về chế độ sinh hoạt hằng ngày giúp cải thiện rối loạn đại tràng chức năng

Về việc điều trị tại nhà, bác có thể sử dụng men tiêu hóa trong một thời gian để làm giảm rối loạn chức năng đại tràng. Thêm nữa, bác cũng cần thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học để bệnh không tái diễn, cụ thể là:

Chế độ ăn uống:

• Ăn uống đảm bảo vệ sinh, thực phẩm được rửa sạch trước khi chế biến, không ăn các món gỏi, tiết canh, tái, đồ ăn ôi thiu, nên ăn chín uống sôi. (Đọc thêm: Chọn lựa thực phẩm phù hợp cho bệnh nhân đại tràng chức năng)
• Rửa tay sạch sẽ sau khi đại – tiểu tiện và trước khi ăn.
• Bổ sun các loại sữa chua, men vi sinh giúp hỗ trợ tiêu hóa và giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn.
• Tránh ăn các món nhiều dầu mỡ, nhiều gia vị, món ăn quá cứng, khó tiêu hóa.
• Chọn lựa cách chế biến phù hợp, mềm, dễ tiêu hóa và hấp thu.
• Kiêng rượu, bia thuốc lá hay các chất kích thích tương tự.
• Nếu táo bón nên ăn nhiều rau xanh hơn để cải thiện đường ruột.
• Tẩy giun định kỳ 2 lần/ năm.

Chế độ luyện tập:

Tham gia các bộ môn thể thao vừa sức, luyện tập đều đặn các ngày trong tuần. Nó không chỉ tốt cho tim mạch, cơ bắp, hạn chế các bệnh như tiểu đường, béo phì, mà còn có thể cải thiện sức khỏe đường ruột bằng cách làm tăng số lượng lợi khuẩn.

Vì thế, hãy chọn lựa môn thể thao bác yêu thích và tập luyện thường xuyên để duy trì sự deo dai cho cơ thể và sức khỏe đại tràng.

Điều chỉnh tâm lý:

Stress hay căng hẳng tâm lý có thể ảnh hưởng tới các phần khác nhau của đường ống tiêu hóa bao gồm cả đại tràng. Đó là bởi, hệ thống thần kinh ruột (nơi điều khiển hệ tiêu hóa) được kết nối trực tiếp với hệ thống thần kinh trung ương trên não bộ, mỗi khi có căng thẳng hệ thống thần kinh trung ương sẽ bị ảnh hưởng làm cho lưu lượng máu gián đoán. Từ đó, các cơn co thắt đại tràng hình thành gây ra đau bụng, đi ngoài nhiều lần.

Chính vì thế điều chỉnh tâm lý là điều kiện quan trọng giúp bệnh nhân giảm bớt khó chịu do viêm đại tràng chức năng gây ra.

Người bệnh nên cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi không để cơ thể bị mệt mỏi, đầu óc trì trệ. Thêm vào đó ,việc ngủ đủ giấc và đúng giờ cũng hết sức quan trọng để có được trạng thái tâm lý thoải mái.

Nếu bị stress hãy thử thực hiện một số liệu pháp thư giãn tại nhà như là tập yoga, thiền định, nghe nhạc, massage…hoặc tham gia các câu lạc bộ giải trí cho người cao tuổi để được chia sẻ và giúp đỡ nhau trong cuộc sống.

Chúc bác sớm khỏe mạnh trở lại.