Bệnh đại tràng co thắt ăn gì? Kiêng gì?

Chế độ ăn uống rất quan trọng với người bị đại tràng co thắt (hay còn gọi là Hội chứng ruột kích thích), nó quyết định đến 40% tỷ lệ điều trị bệnh thành công. Ăn uống không hợp lý sẽ làm xuất hiện trở lại các triệu chứng bệnh. Nhưng kiêng khem quá mức, không hợp lý như chỉ ăn cơm với thịt nạc, ăn ít rau vì sợ phân sống, đi ngoài… sẽ làm cơ thể thiếu dinh dưỡng, sức đề kháng kém càng làm bệnh dễ tái phát hơn. Vì thế người bệnh ăn uống hợp lý để đảm bảo dinh dưỡng và hạn chế các rối loạn tiêu hóa.

Vai trò của chế độ dinh dưỡng trong điều trị viêm đại tràng co thắt

Dinh dưỡng có vai trò quan trọng đối với người bệnh bị đại tràng co thắt. Ăn uống đúng cách, dinh dưỡng phù hợp có thể giúp cải thiện các triệu chứng và hỗ trợ điều trị. Ngược lại, chế độ ăn uống không khoa học khiến các triệu chứng tái phát gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe cũng như cuộc sống của người bệnh.

Dưới đây là một số điểm cần lưu ý về chế độ ăn uống cho người bệnh đại tràng co thắt:

Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng

Người bệnh nên ăn đủ các nhóm thực phẩm để đảm bảo dưỡng chất và năng lượng cho cơ thể theo mức độ hoạt động. Nên ăn uống điều độ vừa mức không nên quá kiêng khem dẫn tới tình trạng suy dinh dưỡng của cơ thể. Cụ thể:

• Bổ sung thực phẩm chứa nhiều chất đạm từ sữa đậu nành, sữa không lactose, cá…để bổ sung đạm cần thiết đối với cơ thể. Thịt xay nhuyễn giúp cơ thể tiêu hóa tốt hơn
• Với người bệnh mắc táo bón có thể bổ sung chất xơ trong các loại hoa quả và rau xanh trong thực đơn hàng ngày
• Với người bệnh mắc tiêu chảy người bệnh cần bổ sung nhiều chất xơ cellulose ví dụ như đậu đen, khoai lang, đậu nành, rau muống, sầu riêng…
• Chế biến thức ăn dưới dạng hấp luộc hoặc kho, cần hạn chế các món chiên xào nhiều dầu mỡ

Cần điều chỉnh chế độ ăn hợp lý

Cần phải theo dõi nghiêm ngặt thực đơn của người bệnh, nếu có món ăn nào có cảm giác khó chịu người bệnh cần phải tránh ngay.

• Thực phẩm có lượng chất xơ cao dễ gây đầy bụng chướng hơi nên hạn chế
• Không sử dụng rượu bia, cà phê, trà, nước ngọt, đồ uống có gas và nước tăng lực vì có thể khiến các triệu chứng của bệnh nặng hơn.
• Hạn chế tối đa lượng chất béo, các thực phẩm có nhiều lactose
• Hạn chế sử dụng các loại gia vị và nước sốt có nhiều chất béo như sốt mayonaise hoặc nước sốt chuyên dùng với các món mì

Ăn đúng bữa, đúng giờ

Người bệnh đại tràng co thắt cần tập cho bản thân thói quen ăn uống vào một giờ cố định. Nên ăn đủ bữa, không nên ăn các mọn lạ có thể khiến triệu chứng bệnh tồi tệ ơn. Người bệnh có thể chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để tránh ăn quá nhiều vào một bữa cũng như tránh để bụng quá đói ảnh hưởng không tốt cho dạ dày, đại tràng.

Xem thêm chi tiết: Các dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt

Thế nào là chế độ ăn uống hợp lý?

Tùy từng bệnh nhân xem tình trạng của mình như thế nào thì sẽ có chế độ ăn uống phù hợp. Đa phần người bệnh cần dựa trên nguyên tắc chung là thử tất cả các thực phẩm. Nếu thực phẩm nào khi ăn vào gây đi ngoài hoặc chướng khó chịu bụng (kiểm tra nhiều lần) thì nên hạn chế. Dưới đây là một số lưu ý cụ thể về chế độ ăn uống hợp lý cho người bệnh viêm đại tràng co thắt:

Bệnh đại tràng co thắt nên ăn gì?

Các loại trái cây và rau xanh: Rau củ quả là nguồn cung cấp chất xơ (trừ rau họ cải) có tác dụng làm mềm phân, ngăn ngừa táo bón hiệu quả. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên nạp quá nhiều chất xơ một lúc có thể gây trữ khí và đầy bụng. Do đó, hãy bổ sung lượng chất xơ một cách từ từ, tăng dần theo mỗi ngày.

Thực phẩm giàu protein: Cơ thể rất cần được cung cấp protein hàng ngày, kể cả người mắc viêm đại tràng co thắt. Nên bổ sung protein thông qua các thực phẩm như thịt nạc, cá, đậu nành, trứng…

Thực phẩm chứa probiotic: Cung cấp một lượng lớn lợi khuẩn cho đường ruột giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, điều hòa sự co bóp của đại tràng làm giảm các cơn đau co bóp tái phát. Bên cạnh đó, thực phẩm giàu probiotic cũng là nguồn dinh dưỡng cần thiết giúp kích thích tiêu hóa, tăng cảm giác ngon miệng khi ăn uống cho người bệnh.

Ngũ cốc nguyên hạt: Các loại ngũ cốc nguyên hạt có chứa hàm lượng chất dinh dưỡng và chất xơ cao so với ngũ cốc tinh chế. Một số loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, yến mạch…là lựa chọn phù hợp cho người bệnh nhằm giảm áp lực lên cơ quan tiêu hóa.

Bệnh đại tràng co thắt nên kiêng gì?

Thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ: Đây là thủ phạm hàng đầu khiến người bệnh bị chướng bụng, đầy hơi. Bên cạnh đó, chúng còn gây kích thích đại tràng co thắt quá mức làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Hãy loại bỏ các thực phẩm như thịt nguội, lạp xưởng, pate, các món rán, xào, chiên và các loại nước sốt…ra khỏi thực đơn mỗi ngày nếu không muốn tiêu chảy, đau bụng…ghé thăm bạn thường xuyên.

Thực phẩm chứa lactose: Người bệnh co thắt đại tràng thường không dung nạp lactose trong sữa hoặc các chế phẩm từ sữa. Những thực phẩm này dễ gây đầy bụng, đi ngoài sau khi sử dụng. Người bệnh nên sử dụng các loại sữa thay thế như sữa tách béo, sữa không đường để đảm bảo các triệu chứng của bệnh không tồi tệ hơn.

Đồ uống chứa caffein, cồn, gas: Các loại đồ uống chứa cồn như bia rượu, hoặc caffein như cà phê, nước ngọt…là những tác nhân gây bệnh viêm đại tràng co thắt. Khi dung nạp vào cơ thể chúng sẽ khiến cơ thể bị mất nước, làm chậm nhu động ruột và gây ra táo bón. Ngoài ra, người bệnh cũng nên hạn chế sử dụng nước có gas bởi chúng có thể gây đầy hơi, chướng bụng, kích thích dạ dày tiết axit dẫn tới ợ hơi, buồn nôn.

Thực phẩm tươi sống: Tiết canh, rau sống, thịt tái…là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, ký sinh trùng sinh sống và phát triển. Thông qua ăn uống chúng đi vào cơ thể gây ra viêm nhiễm đường ruột khiến các triệu chứng của bệnh tồi tệ hơn.

Thực phẩm sinh hơi: Nếu đang bị chướng bụng, sôi bụng, khó chịu bụng thì kiêng thực phẩm sinh hơi như rau cải- trừ cải xong, súp- lơ; kiêng bắp cải, các loại khoai sắn và tinh bột tinh chế – như bánh mỳ, bánh kẹo ngọt.

Đồ ăn chứa nhiều đường: Như bánh ngọt, sữa tươi, kẹo socola…cần hạn chế bởi chúng thường gây nên hiện tượng đầy bụng, khó tiêu. Trong số những loại thực phẩm trên thì socola là thực phẩm kỵ nhất với người bệnh bởi chúng có chứa nhiều cafein. Đây là nguyên nhân gây khiến tình trạng đi ngoài ở bệnh nhân trở lên nặng nề hơn.

Đồ ăn cứng: Chúng khiến người bệnh khó tiêu hóa gây nên chứng chướng bụng và đầy hơi. Nếu dùng một thời gian dài thì những loại thức ăn này gây cọ xát với niêm mạc dạ dày gây dẫn đến những tổn thương. Điều này khiến tình trạng bệnh càng trở nên nguy hiểm hơn. Do đó, bạn hãy thay thế bằng những đồ ăn mềm hoặc chế biến dạng mềm giúp người bệnh dễ tiêu hóa hơn.

☛ Xem chi tiết: Bị đau đại tràng co thắt nên ăn gì?

5 thực phẩm vàng cho người bệnh đại tràng co thắt

Những thực phẩm dưới đây không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của đại tràng co thắt. Cùng tìm hiểu 5 thực phẩm vàng dành cho người bệnh sau đây:

Sữa chua: Sữa chua giúp bổ sung một lượng lợi khuẩn cho đường ruột giúp cải thiện tiêu hóa. Ngoài ra, sữa chua còn cung cấp lượng protein dồi dào cho cơ thể. Bổ sung sữa chua mỗi ngày giúp duy trì độ chắc khỏe của xương, nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể.

Mồng tơi: Có khả năng sinh nhiệt thấp, chất nhầy trong loại rau này giúp hấp thụ cholessterol từ thức ăn. Khi cholesterol nội và ngoại bị khóa hoạt tính sẽ bị đẩy ra ngoài qua phân. Lượng chất xơ trong rau mồng tơi giúp làm mềm phân, nhớt dễ đẩy ra ngoài ở dạng khuôn, mềm, không cứng khô. Do đó, dùng rau mồng tơi để chế biến các món ăn ngày hè rất có lợi cho đường ruột. Không chỉ giảm cảm giác khó chịu, đau bụng mà còn giúp phòng ngừa chứng táo bón, trĩ…khá hiệu quả.

Khoai lang: Lượng chất xơ và chất chống oxy hóa dồi dào trong khoai lang rất có lợi cho người bệnh viêm đại tràng co thắt. Chất xơ hòa tan giúp hấp thụ nước và làm mềm phân, giúp nhẹ bụng. Chất xơ giúp cải thiện táo bón hiệu quả.

Gạo lứt: Cung cấp chất xơ hòa tan cho cơ thể cùng các dưỡng chất khác như canxi, riboflavin (B2)… giúp cơ thể khỏe mạnh, tạo môi trường dinh dưỡng tốt cho vi khuẩn đường ruột. Các vitamin và khoáng chất cần thiết trong gạo lứt giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh. Bạn đừng quên bổ sung gạo lứt vào thực đơn hàng ngày giúp bữa ăn thêm phong phú, đa dạng.

Đu đủ: Có chứa enzyme papain giúp tiêu thụ các protein giúp thức ăn và các dưỡng chất được tiêu hóa và hấp thu dễ dàng. Bên cạnh đó, đu đủ còn được coi như “vị thuốc” cải thiện táo bón và đại tràng co thắt hiệu quả.

Chuối: Chất xơ trong chuối giúp cân bằng cholesterol, ổn định huyết áp và khả năng chống viêm. Chúng giúp tạo môi trường thuận lợi cho lợi khuẩn phát triển, kích thích tiêu hóa, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất đồng thời giảm cảm giác đau bụng, quặn thắt, đi ngoài ra máu.

Một số thực phẩm tốt cho người viêm đại tràng co thắt kể trên, người bệnh có thể dùng chế biến các món ăn có lợi cho sức khỏe như:

• Cháo thịt băm.
• Thịt băm rang mắm.
• Tôm rang bóc vỏ.
• Trứng kho thịt nhừ.
• Đậu phụ om thịt cà chua.

Thông tin hữu ích: Tổng hợp các cách chữa viêm đại tràng co thắt tại nhà bạn nên biết

Lời khuyên từ chuyên gia

Bên cạnh điều chỉnh chế độ ăn uống, người bệnh cần kết hợp với thói quen sinh hoạt lành mạnh nhằm hạn chế các tác hại do bệnh gây ra. Cụ thể:

• Ăn chậm nhai kỹ, ăn đúng giờ và đủ bữa. Không nên vừa ăn vừa nói chuyện hay xem tivi, không nên để bụng quá no hoặc quá đói.
• Tránh làm việc quá sức khiến bản thân phải đối mặt với căng thẳng, mệt mỏi, áp lực.
• Giữ tâm trạng thoải mái, lạc quan, có lối sống lành mạnh, tích cực.
• Sinh hoạt điều độ, ăn ngủ đúng giờ.
• Tích cực tập luyện thể thao giúp nâng cao sức khỏe, giải tỏa tâm trạng. Từ đó, giúp người bệnh tránh được các căng thẳng, lo âu.
• Nên massage bụng nhẹ nhàng khi thấy chướng bụng, sau khi ăn một thời gian giúp dạ dày hoạt động tốt hơn.

Hướng dẫn massage bụng cho người viêm đại tràng co thắt:

Massage thường xuyên sẽ giúp điều hòa nhu động ruột, khiến cho toàn bộ lượng phân trên khung đại tràng sẽ dồn về trực tràng và được tống hết ra ngoài trong một lần đi đại tiện vào buổi sáng. Đường ruột nhờ thế cũng giảm bớt sức ép và ít gây ra co thắt hơn.

Cách thực hiện: Sau khi thức dậy vào buổi sáng, bạn hãy nằm cố thêm vài phút, co chân vuông góc, massage vùng bụng theo chiều kim đồng hồ dọc theo khung đại tràng liên tục 200-300 vòng và duy trì từ 2 đến 3 tháng. Việc này, bạn cũng có thể thực hiện vào những lúc bụng khó chịu, hoặc bị đau.

Tràng Phục Linh PLUS – Giải pháp chuyên biệt cho người đại tràng co thắt